فناوری و تکنولوژی ابزاری است که برای استفاده و تسخیر طبیعت و منابع طبیعی به کار می­رود؛ اگر بخواهیم طلایی را از یک معدن استخراج کنیم، باید تکنولوژی مخصوص آن را در اختیار داشته باشیم تا بتوانیم استخراج طلا یا هر شیء قیمتی دیگری را شروع‌ کنیم؛ بنابراین برای رسیدن به هر چیزی، تکنولوژی و فناوری متناسب با آن را باید فراهم نمود؛ در مسائل اجتماعی نیز یک سری فناوری وجود دارد که باید متصدیانِ مواکب و کاروان­های اربعینی نسبت به آن اطلاع داشته باشند.

فناوری اجتماعی یک تکنولوژی و فناوری است که برای استخراج ارزش‌های اصیل انسانی و اسلامی در فرآیندهای اجتماعی از آن استفاده می‌شود و رهبر معظم انقلاب یک بار این تعبیر را درباره راهیان نور به کار بردند؛ آن کاروان‌هایی که در طول سال عازم مناطق جنگی می‌شوند، در حالی که در حال حاضر آنجا خبری از تیر و ترکش و عملیات نیست و فقط خاطراتی از ایام دفاع مقدس بازگو می­شود؛ امّا نوع برنامه‌ریزی این کاروان‌ها طوری است که دانشجو یا نوجوانی که عازم این مناطق می‌شود، می‌تواند به ارزش‌های دفاع مقدس نزدیک شده و ارزش ایثار و شهادت را درک کند که به چنین کار و فرآیندی، فناوری اجتماعی گفته می­شود.

متن پیش­رو گفتاری است از حجت­الاسلام‌والمسلمین محسن قنبریان که پیرامون آثار اقتصادی، اجتماعی و سیاسی اربعین ایراد گردیده است.